"เทศกาลไหว้พระจันทร์" (Moon Festival) หรือ "เทศกาลจงชิว" (Zhong Qiu) หมายถึง "เทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง" (Mid-Autumn Festival) ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ตามปฏิทินจีนทรคติ จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวเนื่องจากการเคลื่อนตัวของดวงจันทร์มีผลต่อปรากฏการณ์น้ำขึ้นน้ำลงบนโลก โดยในคืนดังกล่าวจะมองเห็นพระจันทร์ดวงกลมใหญ่และสว่างมากที่สุดในรอบปี


เทศกาลไหว้พระจันทร์
ภาพ: 10 Wallpaper

เทศกาลไหว้พระจันทร์สืบทอดกันมานานนับพันปีตามความเชื่อโบราณ สิ่งที่ขาดไม่ได้ในเทศกาลนี้คือขนมแป้งกลมไส้ธัญพืชเรียกว่า "ขนมไหว้พระจันทร์" (Moon Cake) โดยมีการตั้งโต๊ะบูชาในช่วงหัวค่ำบริเวณลานกว้างที่สามารถเห็นพระจันทร์ได้ชัดเจน บางพื้นที่มีการเฉลิมฉลองกันอย่างสนุกสนานครึกครื้น หญิงสาวไม่น้อยใช้โอกาสนี้ขอพรจากเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ให้ตัวเองมีความงดงามเช่นนาง

ตำนานเทศกาลไหว้พระจันทร์
มีตำนานมากมายเกี่ยวกับเทศกาลไหว้พระจันทร์ซึ่งรายละเอียดจะแตกต่างกันไป แต่หลักๆแล้วจะเป็นเรื่องราวความรักระหว่าง "ฉางเอ๋อ" (Chang'e: 嫦娥) กับ "โฮ่วอี้" (Hou Yi: 后羿) โดยครั้งหนึ่งเคยมีดวงอาทิตย์ปรากฏบนท้องฟ้าพร้อมกันถึง 10 ดวง ผืนดินร้อนระอุจนสิ่งมีชีวิตแทบอยู่ไม่ได้ โฮ่วอี้ผู้มีความสามารถในการยิงธนูจึงใช้คันธนูคู่ใจยิงดวงอาทิตย์ร่วงลงมาเหลือเพียงดวงเดียว

โฮ่วอี้ขจัดทุกข์ภัยให้ชาวโลกจนได้รับการยกย่องเป็นกษัตริย์ ทว่าเมื่อมีอำนาจเขากลับเปลี่ยนไปกลายเป็นคนที่ลุ่มหลงในสุรานารี โฮ่วอี้เดินทางไปยังเขาคุนหลุนเพื่อขอยาอายุวัฒนะจากเจ้าแม่หวังหมู่มากิน แต่ฉางเอ๋อผู้เป็นภรรยาเกรงว่าหากโฮ่วอี้มีอายุยืนยาวจะสร้างหายนะเพิ่มขึ้นอีกมากมาย นางจึงกินยาอายุวัฒนะเข้าไปเองแล้วร่างของนางก็ลอยขึ้นไปบนดวงจันทร์

บ้างว่าหลังจากโฮ่วอี้กลายเป็นวีรบุรุษ เจ้าแม่หวังหมู่ได้มอบยาอายุวัฒนะให้เขาซึ่งหากกินเข้าไปแจะกลายเป็นเซียนขึ้นไปอยู่บนสวรรค์ โฮ่วอี้มอบยาอายุวัฒนะให้ฉางเอ๋อผู้เป็นภรรยาเก็บรักษาเอาไว้ก่อน ทว่าคนใกล้ตัวของโฮ่วอี้รู้เรื่องนี้เข้าจึงแอบเข้าไปในบ้านตอนที่โฮ่วอี้ไม่อยู่ ฉางเอ๋อถูกบีบบังคับให้นำยาอาวุวัฒนะออกมานางจึงตัดสินใจกินมันเข้าไปด้วยตัวเองแล้วลอยขึ้นไปบนดวงจันทร์

เมื่อโฮ่วอี้กลับมาบ้านและรู้เรื่องราวที่เกิดขึ้นจึงเศร้าโศกเสียใจที่ต้องพรากจากภรรยาผู้เป็นที่รักไปตลอดกาล เขาไม่รู้จะทำอย่างไรจึงนำอาหารที่ฉางเอ๋อโปรดปราณมาจัดเรียงเอาไว้ในพื้นที่โล่งเพื่อให้ภรรยาที่อยู่บนดวงจันทร์มองเห็น แสดงถึงความอาลัยอาวรณ์ที่มีต่อคนรักอย่างสุดซึ้ง เมื่อชาวบ้านรู้เรื่องจึงพากันทำตามและกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติสืบมา

บ้างว่าโฮ่วอี้ถูกคนสนิทสังหาร ฉางเอ๋อจึงกินยาอายุวัฒนะแล้วลอยกลับขึ้นไปบนดวงจันทร์ด้วยความโศกเศร้า

บ้างว่า "จักรพรรดิฮั่นเหวินตี้" นอนหลับแล้วฝันว่าตัวเองลอยขึ้นไปบนดวงจันทร์จนได้พบนางฟ้าฉางเอ๋อที่กำลังร่ายรำอย่างงดงาม เมื่อฮั่นเหวินตี้ตื่นขึ้นมาจึงให้สนมนางในแต่งตัวเลียนแบบเทพธิดาและร่ายรำเหมือนในความฝันจนเรื่องราวแพร่กระจายออกไปให้ราษฎรรับรู้...