จักรพรรดิถังเกาจง (Emperor Gaozong of Tang: 唐高宗) สมเด็จพระจักรพรรดิลำดับที่สามแห่งราชวงศ์ถัง โอรสองค์เล็กในจักรพรรดิถังไท่จงกับพระนางจ่างซุน (จักรพรรดินีเหวินเต๋อ) พระนามเดิม "หลี่จื้อ" (Li Zhi: 李治) ประสูติเมื่อ 21 กรกฎาคม 628 โดยจักรพรรดิถังเกาจงได้ชื่อว่าเป็นผู้สืบทอดปณิธาณอันยิ่งใหญ่ของพระบิดาในการวางรากฐานสร้างความมั่นคงแก่ราชวงศ์ถังอย่างยั่งยืนยาวนาน


จักรพรรดิถังเกาจง (Emperor Gaozong of Tang: 唐高宗)
ภาพ: Weaving a Tale of Love

องค์ชายหลี่จื้อมีพี่ชายร่วมมารดาสององค์ได้แก่ "หลี่เฉิงเฉียน" (Li Chengqian: 李承乾) และ "หลี่ไท่" (Li Tai: 李泰) เนื่องด้วยธรรมเนียมสืบทอดนับแต่โบราณทำให้องค์ชายหลี่เฉิงเฉียนผู้เป็นโอรสองค์โตได้รับการสถาปนาเป็นรัชทายาท ทว่าหลี่เฉิงเฉียนกลับรู้สึกถึงความไม่มั่นคงในตำแหน่งรัชทายาทของตนเองจึงคิดก่อกบฎ แต่แผนการณ์ถูกเปิดเผยเสียก่อนทำให้หลี่เฉียนเฉิงถูกปลดเป็นสามัญชนและสิ้นพระชนม์ระหว่างถูกเนรเทศ

เมื่อตำแหน่งรัชทายาทว่างลงผู้ที่มารับช่วงต่อจึงน่าจะเป็นองค์ชายรองหลี่ไท่ แต่ "จ่างซุนอู๋จี้" อัครมหาเสนาบดีและสหายคนสนิทของจักรพรรดิถังไท่จงซึ่งมีศักดิ์เป็นลุงแท้ๆกลับคัดค้านอย่างหนักแน่นเพราะตระหนักถึงความโหดเหี้ยมของหลี่ไท่ผู้เป็นหลานชายว่าไม่เหมาะอย่างยิ่งที่จะปกครองแผ่นดิน พร้อมกับเสนอให้แต่งตั้งหลี่จื้อเป็นรัชทายาทแทน

ความโกรธแค้นและร้อนรนที่ไม่ได้ครองตำแหน่งรัชทายาทเสียทีทำให้หลี่ไท่คิดก่อกบฏแต่ไม่ประสบความสำเร็จ สุดท้ายจึงเดินตามรอยพี่ชายด้วยการถูกปลดและเสียชีวิตระหว่างถูกเนรเทศ

แม้จะได้ครองตำแหน่งแทนพี่ชายทั้งสองแต่รัชทายาทหลี่จื้อยังไม่สามารถวางใจได้ถึงความมั่นคงเนื่องด้วยมีการสร้างความวุ่นวายของผู้ที่คิดจะทำลายพระองค์ แต่หลายครั้งที่สถานการณ์คลี่คลายได้ด้วยดีจากความช่วยเหลืออันชาญฉลาดของอู่เม่ยเหนียงผู้เป็นสนมของจักรพรรดิถังไท่จงที่หยิบยื่นเข้ามาทำให้รัชทายาทหลี่จื้อชื่นชมและหลงรักนาง

เมื่อรัชทายาทหลี่จื้อขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิถังเกาจง อู่เม่ยเหนียงซึ่งเป็นสนมของจักรพรรดิรัชกาลก่อนและไม่มีทายาทจึงต้องปลงผมไปเป็นแม่ชีที่วัดกานเย่ตามธรรมเนียม ระหว่างเกือบสองปีที่ไว้ทุกข์ถังเกาจงต้องเดินทางไปวัดกานเย่ทำให้ได้พบอู่เม่ยเหนียงอยู่หลายครั้งจนสุดท้ายพระองค์ก็หาทางพาอู่เม่ยเหนียงกลับมายังวังหลวงเป็นสนมได้สำเร็จ

แม้ว่าขณะนั้นถังเกาจงจะมีทั้งหวังฮองเฮากับสนมซูที่กำลังชิงดีชิงเด่นกันในวังหลัง แต่สุดท้ายสตรีทั้งสองก็ต้องปราชัยให้อู่เม่ยเหนียงที่ก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งอู่ฮองเฮา

ถังเกาจงบริหารราชการแผ่นดินโดยมีอู่ฮองเฮาคอยให้คำปรึกษาจนบ้านเมืองเกิดความเจริญรุ่งเรืองอย่างมากในหลากหลายด้าน ต่อมาเมื่อถังเกาจงประชวรหนักจนไม่สามารถบริหารราชการแผ่นดินเองได้จึงมอบอำนาจทั้งหมดให้อยู่ในมืออู่ฮองเฮาแต่เพียงผู้เดียวและอู่ฮองเฮาก็ไม่ทำให้ผิดหวัง กระทั่งพระองค์สวรรคตด้วยพระชนม์เพียง 55 พรรษา เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม 683